Özel Eğitim Nedir?
Özel eğitime gereksinim duyan bireylerin gelişmelerine yardım etmek, eğitim ihtiyaçlarını karşılamak, yetersizlikleri engele dönüştürmeyi önlemek, bağımsız ve üretici bireyler yetiştirmek amacı ile özel yetiştirilmiş personel, engel gruplarına özel hazırlanmış eğitim programları ve yöntemleri ile uygun ortamlarda gerçekleştirilen eğitimdir’ (Pegem Akademi, 2017).
Özel eğitime kimler ihtiyaç duyar?
Tüm bireylerin gelişimi birbirinden farklıdır. Bireylerin bedensel, zihinsel, duyusal gelişim dönemleri farklılık gösterse de genel eğitim ortalama bir gelişim dönemine göre sistemini kurmaktadır. Dolayısıyla gelişimsel bozukluk gösteren bireyler bu sistemin dışında kalmaktadır. Zihinsel beceriler, motor beceriler, duyusal beceriler bakımından diğerlerinden geride olan bireyler bu becerilerini geliştirmek için özelleştirilmiş bir eğitim programına ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyaçla birlikte de ‘özel eğitim’ kavramı ortaya çıkar.
Bireylerin Özel Eğitime Uygunluğu Nasıl Belirlenir?
Özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler tanılama süreci ile belirlenir. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin tüm gelişim alanlarındaki özellikleri ile yeterli ve yetersiz yönlerinin, bireysel özelliklerinin ve ilgilerinin belirlenmesi amacıyla tıbbî, psiko-sosyal ve eğitim alanlarında yapılan değerlendirme sürecinin tamamına TANILAMA denir. Tanılama, özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin uygun eğitim hizmetlerinden yararlanmaları açısından önemlidir.
Özel Eğitimin Amaçları Nelerdir?
Özel eğitim, Türk Millî Eğitiminin genel amaç ve temel ilkeleri doğrultusunda, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin;
•Toplum içindeki rollerini gerçekleştiren, başkaları ile iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışabilen, çevresine uyum sağlayabilen, üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini,
•Toplum içinde bağımsız yaşamaları ve kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmelerine yönelik temel yaşam becerilerini geliştirmelerini,
•Uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç-gereç kullanarak; eğitim ihtiyaçları, yeterlilikleri, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmalarını, amaçlar.
Özel Eğitimin Temel İlkeleri Nelerdir?
•Özel eğitime ihtiyacı olan tüm bireyler; eğitim ihtiyaçları, ilgi, yetenek ve yeterlilikleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır.
•Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimine erken yaşta başlanır.
•Özel eğitim hizmetleri, özel eğitime ihtiyacı olan bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür.
•Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, eğitim performansları dikkate alınarak, amaç, içerik ve öğretim süreçlerinde ve değerlendirmede uyarlamalar yapılarak, akranları ile birlikte eğitilmelerine öncelik verilir.
•Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin her tür ve kademedeki eğitimlerinin kesintisiz sürdürülebilmesi için, rehabilitasyon hizmetlerini sağlayacak kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılır.
•Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin bireysel yeterlilikleri ve tüm gelişim alanlarındaki özellikleri ve akademik disiplin alanlarındaki yeterlilikleri dikkate alınarak, bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilir ve eğitim programları bireyselleştirilerek uygulanır.
•Ailelerin, özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif olarak katılımları ve eğitimleri sağlanır.
•Özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde, üniversitelerin ilgili bölümleri ve özel eğitime ihtiyacı olan bireylere yönelik etkinlik gösteren sivil toplum kuruluşları ile iş birliği içinde çalışılır.
Özel eğitim hizmetleri, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, toplumla etkileşim ve karşılıklı uyum sağlama sürecini kapsayacak şekilde planlanır.
Özel Eğitimin İhtiyacı Olan Bireylere Yararları
•Bireyselleştirilmiş eğitim programları aracılığı ile kapasite ve öğrenme hızına uygun eğitim alırlar.
•Kendine güven, takdir edilme, cesaret, sorumluluk, önemsenme duygusu gibi sosyal değerler dizgesi gelişir. Sosyal bütünleşmeleri kolaylaşır.
•Destek eğitimi sayesinde zayıf yönlerini kısa sürede yeterli hale getirebilirler.
•Özelliklerine uygun eğitsel, sosyal ve fiziksel ortamlar düzenlendiği için uyum, başarı ve kendilerine güven kazanmaları kolaylaşır.
•Algı düzeyi ve öğrenme özelliklerine uygun yöntem ile teknik araç ve gereçlerin kullanılması sayesinde öğrenmeleri pekişir.
SONUÇ
Özel eğitim, toplumun bireylerine verdiği önemdir, Hiçbir bireyin geride bırakılmayacağının göstergesidir. Özel eğitim, özel gereksinimli bireyin akranlarına yetişmesini, kendi ayakları üzerinde kimseye ihtiyaç duymadan durabilmesini sağlar. Kısacası özel eğitim, özel gereksinimli birey için hayatı bağımsız yaşayabilmek adına elzem bir süreçtir.
