“Kekeleyen küçük bir çocuk terapiye geldiğinde nadiren direkt olarak konuşma üzerine çalışırım. Önce bilgi ve tavsiye veririm. Ebeveynlere, çocuklarının konuşma sürecine yardım etmek için neleri yapıp neleri yapmaması gerektiğini anlatırım. Oliver’in annesi Susanne tüm bunlar için iyi bir iç görüye sahipti. Kekeleyen çocukların %80’i kendiliğinden düzelme gösterirler ve bu ilk müdahale çocukların tekrar akıcı konuşabilmeleri için genellikle yeterli olur.
Oliver, terapiye geldiğinde birkaç yıldan beri kekeliyordu. Annesi, Oliver üzerindeki pek çok baskıyı geri çekmişti fakat Oliver’ın kekemeliği azalmamıştı. Oliver’ın farkındalığı arttıkça bu konu onu daha da üzüyordu. Dolayısıyla Susanne’ye daha direkt bir yaklaşım önerdim ve Lidcombe programını anlattım.” Oliver’ın dil ve konuşma terapisti Stephanie Burgess.
Lidcombe Programı nedir?
Stephanie’nin açıkladığı gibi Lidcombe Programı davranışsal ilkelere dayanır. Çocuklar için tasarlanmıştır ve ideal olarak çocuğun 6 yaşından küçük olması beklenir. Kekemeliği tamamen bitirmeyi hedefler. Tedavi, terapistler tarafından yapılmaz. Ebeveyn ya da bakmakla yükümlü kişi tarafından evde uygulanır. Terapistlerin görevi ebeveynlere Lidcombe programını nasıl uygulayacaklarını öğretmektir. Lidcombe yaklaşımı, “kekemeliği olan ve kekemeliği olmayan konuşmalar için sözel, ebeveyne bağlı koşullar” olarak nitelendirilir.
Kekemeliğin olmadığı bir konuşma biçimi için gereken sözel koşullar çocuğu övme, bilgilendirme ya da öz-değerlendirme istemeyi kapsar. Örnek cümleler şöyle olabilir. ‘Çok güzel ve düzgün konuştun’ demek, bilgilendirme yapıp ‘burada kandırmaca sözcük yok’ demek ya da öz-değerlendirme için ‘Bu konuşma düzgün müydü?’ diye sormak ‘Burada bir aksaklık duydum.’ gibi bir cümle de bilgilendirmek amacıyla çocuğa söylenebilir. Sonrasında kendisini düzeltmesi istenir. Kekelenen sözcük düzgün bir şekilde söylenmelidir. Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken en önemli kural her bir kekelenen konuşma sonrası yapılan 1 yoruma karşı akıcı konuşmada 5 yorum yapılmalıdır. Terapi seansları, çocukların kekelemeden konuşmasını maksimize edecek şekilde tasarlanmıştır.
Terapi, aileler ve çocuklar için eğlenceli olacak şekilde evlere düzenli ziyaretlerle kontrol edilir. Terapist, koşulların aile-çocuk iletişimini olumsuz etkilemediğinden ve uygulanan koşulların bozulmadığından emin olmalıdır.
Lidcombe yaklaşımının güçlü destekçileri ve aynı zamanda bir o kadar güçlü karşı çıkıcıları vardır. Lidcombe eğitimi almadan önce bu yaklaşımın biraz sert ve katı kurallar koyan bir yaklaşım olduğunu düşünmüştüm ve danışan odaklı bakış açıma pek uymuyordu. Buna rağmen, bu yaklaşımı bilmiyor olmak kekeme çocuklarla çalışmamda bir boşluk oluşturacaktı. Dolayısıyla aylar önce bu muhteşem kursa katılma şansına eriştim ve Lidcombe yaklaşımının her çocuk ve ebeveynde esnek bir şekilde kullanabileceğime ikna oldum. O zamandan beri eğitim aldığım terapistler bana yardım etmek adına büyük destek veriyorlar.
